فرسودگی ناوگان تجاری در شرایطی روزبه‌روز افزایش می‌یابد که کامیون‌های کارکرده اروپایی مجوز ترخیص از گمرک کشور را دریافت کرده‌اند. با این‌حال، هنوز مشخص نیست چه تعداد از این خودروها به بازار داخلی رسیده و موفق به دریافت پلاک شده‌اند. این در حالی است که به دلیل نبود تولید خودرو در میان تجاری‌سازان کشور و افزایش بی‌رویه قیمت نهایی این محصولات، همان اندک نوسازی هم در ناوگان فرسوده تجاری متوقف شده است. امید آن می‌رفت؛ با آغاز واردات این خودروها به بازار داخلی، بخشی از ناوگان حمل و نقل باری کشور، با مدل‌های کم‌کارکردتر نوسازی شوند. اما به‌نظر می‌رسد مشکلاتی که گریبان طرح واردات مدل‌های اروپایی را گرفته، راه را بر نوسازی سد کرده است. براساس آن‌چه یکی از فعالان صنعت حمل و نقل کشور مدعی شده، در این طرح آن‌طور که باید و شاید شفافیت وجود ندارد و مشخص نیست چه تعداد کامیون فرسوده برای جایگزینی با مدل‌های وارداتی اسقاط شده‌اند.
فراموشی اسقاط فرسوده های سنگین با واردات دست دوم های اروپایی
این فعال بازار خودروهای سنگین با اشاره به این‌که واردات مدل‌های کارکرده تاثیری روی قیمت‌ها در بازار کشور نداشته است، به «دنیای خودرو» گفت: «بعد از آن‌که مجوز ترخیص این خودروها صادر شد، مساله فرسودگی خودرو از بین رفته است. قانون واردات قرار بود کمک‌حال ناوگان فرسوده کشور باشد. اما درحال‌حاضر مشخص نیست واردات این خودروها از چه طریقی انجام شده است که خودروهای فرسوده به فراموشی سپرده شده‌اند.»
این فعال که خواست نامش فاش نشود، اظهار کرد: «وزارت راه در این خصوص شفاف‌سازی نمی‌کند و مشخص نیست در ازای واردات این خودروها، خودرو فرسوده‌ای اوراق شده یا خیر.»
وی بیان کرد: «با واردات مدل‌های کارکرده، هنوز هیچ خودرو فرسوده‌ای از ناوگان خارج نشده است، درحالی‌که وزارت راه قرار بود شماره این خودروها را اعلام کند. زیرا این وزارتخانه مشخصات تمام خودروهای فرسوده را در اختیار دارد و می‌تواند این خودروها را براساس سن، پیمایش، کارکرد، لاستیک و... در اولویت نوسازی قرار دهد.»
وزارت راه درخصوص نوسازی شفاف سازی کند
وی با اشاره به اهمیت اولویت‌بندی نوسازی این خودروها ادامه داد: «حالا که به‌گفته مسئولان قرار است ۲هزاردستگاه خودرو کارکرده وارداتی تا پایان اسفندماه ترخیص شده و به دست متقاضیان برسد، باید مشخص شود کدام خودروها در ازای واردات آن‌ها، اسقاط شده‌اند.»
وی با بیان این‌که وزارت راه باید این آمارها را شفاف‌سازی کند، افزود: «همان‌طور که باید گمرک، محیط‌زیست و خودروسازان در این خصوص شفاف‌سازی کنند، وزارت راه هم باید آمار دقیق مدل‌های اسقاطی و جایگزین آن‌ها در مدل‌های کارکرده اروپایی را مشخصا اعلام کند.»
امکان ثبت نام برای خودروهای خارجی دست دوم نیست
وی همچنین گفت: «براساس طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور، اولویت با نوسازی ۵۰۰دستگاه خودرو با عمر بیش از ۵۰ سال بوده که هزینه نوسازی این خودروها هم دریافت و به یکی از شرکت‌های خودروساز ارجاع شده است. با این حال هنوز خبری از نوسازی این فرسوده‌ها نیست.»
وی ادامه داد: «در این طرح، تنها برخی از مالکانی که برای تعویض مدل فرسوده با خودرو چینی قرارداد داشته‌اند، موفق به دریافت خودرو جدید شده‌اند. البته نمی‌توان گفت تمام متقاضیان خودروهای چینی هم موفق به تعویض خودرو شده‌اند، بلکه بسیاری از آن‌ها هنوز در نوبت تحویل کارخانه مانده‌اند.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «همچنان نیز برای دریافت مدل‌های کارکرده اروپایی امکان ثبت‌نام وجود ندارد. فقط متقاضیان می‌توانند برای واردات این خودروها ثبت‌نام کنند. مثلا شرکت‌های حمل‌ونقلی امکان ثبت‌نام برای ۱۰دستگاه خودرو وارداتی دارند و فقط اعلام شده است در این طرح، اولویت با ناوگان کارخانه‌های تولیدی، شرکت‌های حمل‌ونقل، واردکنندگان و مالکان خودروهای فرسوده است.»
اسقاط خودروهایی که فقط سندشان باقی مانده است
وی در ادامه با اشاره به ورود مدل‌های کارکرده به بازار داخلی تصریح کرد: «بخشی از خودروهای کارکرده به بازار رسیده، اما تعداد آن‌ها مشخص نیست. تعداد بسیاری از مالکان خودروهای فرسوده نیز حاضر به تعویض خودروهای خود با مدل‌های چینی نیستند و ترجیح می‌دهند همان خودروهای قدیمی خود مانند بنز، اسکانیا، ماک و... را نگه‌دارند.»
وی افزود: «گرچه بسیاری از این مالکان تقاضای خود را برای تعویض خودروهای فرسوده با مدل‌های کارکرده واردات ثبت کرده‌اند، اما هنوز پاسخی در این خصوص دریافت نکرده‌اند.»
این فعال صنعت حمل‌ونقل کشور عنوان کرد: «این طرح برای کاهش تعداد خودروهای فرسوده بود، اما اصل موضوع فراموش شده است. اگر هم خودرویی به‌عنوان مدل اسقاطی معرفی شده باشد، یا با پلاک‌های قدیمی بوده یا اصولا جزو خودروهایی است که سال‌هاست تکان نخورده و باری حمل نکرده و به‌نوعی فقط سند آن مورد استفاده قرار گرفته است. ما به‌عنوان فعالان این بخش شاهد بوده‌ایم که خودروهای فرسوده فعال در ناوگان، اسقاط نشده‌اند.»
